مرحله ی آخربازی دقیقا از چه زمانی آغاز میشود؟!

معمولا اکثر شطرنجبازان به این سوال که کجا وسط بازی پایان می پذیرد و کجا آخر بازی آغاز میشود، پاسخ دقیقی برای ارائه ندارند وگاهی اوقات لحظه تعویض وزیرها ملاک این حد و مرز بین وسط و آخربازی قلمداد می شودولی این ملاک همیشه صادق نیست . زیرا در آن صورت نمی توان سخن از «آخربازی وزیر» به میان آورد و از طرف دیگر وضعیت هایی هستند که بدون وزیرها، خصوصیت یک وسط بازی را در خود دارند. خط مرزی بين وسط بازی و آخر بازی عملا ولی نه به طور مطلق لحظه ای است که شاه ها نقش فعالی را در مبارزه آغاز می کنند، مسأله ایمنی شاه ضرورت چندانی پیدا نمی کند و به طور کلی مرحله جدیدی آغاز می گردد. شاه از موجودی ضعیف به مهره ای نیرومند وجنگنده تغییر ماهیت می دهد. حتی در بسیاری موارد به صورت پرقدرت ترین مهره در خواهد آمد! (آخربازی رخ یا سوارهای سبک)

اکنون قابل درک است که چرا تعویض وزيرها، غالبا حد فاصل مرحله وسط و آخر بازیبه حساب می آید. در واقع وزیر تنها مهره ای است که مصون از حمله شاه می باشد (در برخورد مستقیم ) و خود مهره ی مات کننده ی درجه یک محسوب میشود! به همین سبب تا زمانی که وزیر دشمن در صحنه است معمولا شاه سهم اندکی در بازی دارد ولی در صورتی که وزیر دشمن هیچگونه سوار کمکی در اختیار نداشته باشد، شاه در معرض خطری جدی نخواهد بود. این وضعیت در آخر بازی های وزیر وجود دارد. بنابراین مرحله پایانی مشخص می شود با :

(A  خطر ناچیز برای شاه

 B) مهره های اندک در صحنه اینها برعکس شرایطی است که معمولا حاکم بر ترکیب های ماتی و ترکیب های عرصه گسترده می باشند. بنابراین فقط می توان ترکیب های پوزیسیونی و ماتی ساده را انتظار داشت